Creativiteit heeft haar (juridische) grenzen

11 mei 2020

Vanuit de praktijk merken we dat in deze onzekere periode ondernemers creatief bezig zijn om hun onderneming draaiende te houden. Bijvoorbeeld door het ontplooien van extra activiteiten. Zolang deze raakvlakken blijven houden met het hoofddoel van de onderneming is er niet zoveel aan de hand, maar check voor de zekerheid uw statuten!

Vanuit de praktijk merken we dat in deze onzekere periode ondernemers creatief bezig zijn om de onderneming draaiende te houden. Naast de gebruikelijke activiteiten worden er nu bijvoorbeeld activiteiten ontplooid waarbij er geen of zo min mogelijk contact hoeft te zijn met klanten, neem bijvoorbeeld de restaurants die nu hun maaltijden als “to go” variant aanbieden. Een dergelijke aangepaste vorm van de activiteiten zal niet snel tot discussie leiden bij de vraag of dit wel of niet binnen het doel van de onderneming past. Echter als hetzelfde restaurant overgaat tot het verkopen van fietsen hebben we te maken met het juridische leerstuk van doeloverschrijding, hetgeen tot het terugdraaien van transacties en bijbehorende schade kan leiden.

Doelomschrijving
Zoals opgenomen in artikel 2:177 van het Burgerlijk Wetboek is het doel van de onderneming opgenomen in de statuten (in geval van een BV). Het doel van de onderneming bepaalt de grenzen van de werkzaamheden. Onder andere uit de formulering van het doel kan blijken of een rechtshandeling al dan niet binnen de doelomschrijving valt; de feitelijke activiteiten van de onderneming moeten passen in de tekstuele omschrijving van de onderneming zoals opgenomen in het statutaire doel van de onderneming.

Gevolgen van doeloverschrijding
Indien een onderneming activiteiten verricht buiten de in de statuten genoemde activiteiten, kan dit leiden tot vernietigbaarheid van de betreffende rechtshandeling. Na vernietiging kan de transactie worden terug gedraaid en de geleden schade door de onderneming kan worden verhaald op haar bestuurders of op derden die wisten of hadden moeten weten dat deze rechtshandeling niet behoorde tot de gangbare activiteiten van de onderneming.

Alleen de onderneming zelf kan een beroep doen op doeloverschrijding.

Een voorbeeld
Wanneer een ICT consultancy onderneming ook mondkapjes gaat verkopen en deze blijken ondeugdelijk te zijn waardoor de onderneming sch ade leidt, kan de onderneming (vaak ook een curator namens de onderneming) de directie, of de derde partij (bijvoorbeeld de koper) die wist of had moeten weten dat deze activiteit niet bij de onderneming behoort, aanspreken op de door de onderneming geleden schade.

De gevolgen van doeloverschrijding kunnen dus groot zijn voor u als bestuurder van de onderneming.

Kortom, het door omstandigheden creatief omgaan met het wijzigen van hoofdactiviteiten is mogelijk en zal niet snel tot problemen leiden, zolang het raakvlakken blijft houden met het hoofddoel.

Advies
Wij adviseren ondernemers in elk geval om, alvorens de activiteiten van de onderneming worden uitgebreid, de statuten goed te bestuderen en indien nodig de statutaire omschrijving meer passend te maken bij de activiteiten.